ORUÇ TUTMAMAYI MÜBAH KILAN ÖZÜRLER

Oruç Tutmamayı Mubah Kılan Özürler
160- Aşağıdaki on sebebden ötürü oruç tutmamak veya tutulmuş bir orucu bozmak mubahtır:
1) Yolculuk: 
SORU  : Ramazanda en az üç günlük (on sekiz saatlik) bir yere gidecek olan kimse, geceden oruca niyet etmese olur mu ?
CEVAP : Evet
SORU  :  Bundan dolayı o gün yola çıkınca oruçlu bulunmamış olur mu 
CEVAP : Hayır
SORU  : Bir kimse oruç tuttuktan sonra, gündüzün yolculuğa çıksa, bu yolculuk o ilk gün için bir özür sayılır mı ?
CEVAP : Hayır
SORU  : Ne yapması gerekir ?
CEVAP :  Orucuna devam etmesi gerekir.
SORU  : Ancak o gün yola çıkar da, ondan sonra orucunu açarsa, kendisine keffaret gerekir mi ?
CEVAP : Hayır
SORU  : Ne gerekir ?
CEVAP : Sadece kaza gerekir.

2) Hastalık:
SORU  :  Bir hasta canının helak olacağından korkacak olursa ne yapabilir ?
CEVAP : Oruç tutmayabilir ve tutmuş olduğu orucu bozabilir. 
SORU  : Bir hasta aklının gitmesinden korkacak olursa,ne yapabilir ?
CEVAP : Oruç tutmayabilir ve tutmuş olduğu orucu bozabilir. 
SORU  : Bir hasta hastalığının artmasından veya uzamasından korkacak olursa, ne yapabilir ?
CEVAP : Oruç tutmayabilir ve tutmuş olduğu orucu bozabilir. 
SORU  : Sonradan iyileşince ne yapar ?
CEVAP : Tutamadığı günleri kaza eder.
SORU  : İlerlemesinden korkulan göz ağrısı da böyledir , neden ?
CEVAP : Çünkü bu da bir hastalıktır.
SORU  : Bununla beraber yalnızca bir kuruntuya bağlı korku yeterli olur mu ? 
CEVAP : Hayır
SORU  :  Hastanın tecrübesinden dolayı kendisince kuvvetli bir zan bulunursa oruç tutmayabilir ve tutmuş olduğu orucu bozabilir mi ?
CEVAP : Evet
SORU  : Görülen belirtilerden dolayı kendisince kuvvetli bir zan bulursa oruç tutmayabilir ve tutmuş olduğu orucu bozabilir mi ?
CEVAP : Evet
SORU  : Uzman olan müslüman bir doktor tarafından haber verilse oruç tutmayabilir ve tutmuş olduğu orucu bozabilir mi ?
CEVAP : Evet
SORU  : Oruç tuttuğu takdirde, böyle hasta olacağı delilden doğan kuvvetli bir zanna dayanan sağlam bir kimse de hasta hükmünde midir ?
CEVAP : Evet
SORU  : Yetkili müslüman bir doktorun haberine dayanan sağlam bir kimse de hasta hükmünde midir ?
CEVAP : Evet
SORU  : Ağır sıtma nöbetine tutulan kimse, henüz sıtma belirmeden orucunu bozacak olsa, bunda bir sakınca var mıdır ?
CEVAP :Hayır
SORU  : Gün aşırı sıtmaya tutulan kimse, belli günde sıtmanın geri dönmesi sebebiyle kendisini zayıf düşüreceğini düşünerek orucunu bozduğu halde, sıtma meydana çıkmamış olsa, kendisine keffaret gerekir mi ?
CEVAP : Hayır

3) Düşmanla Cihad:
SORU  : Ramazanda düşmanla savaşacak bir İslâm mücahidi, düşman karşısında zayıf düşeceğinden korkarsa, oruç tutmayabilir mi ?
CEVAP : Evet
SORU  : Sonra savaş yapılmasa da yine kendisine birşey gerekir mi ?
CEVAP : Kazadan başka bir şey gerekmez.

4) Zorlama (ikrah) Hali: 
SORU  : Hayata tesir edecek veya bir uzvun (organın) telef olmasına sebebiyet verecek şekilde bir zorlamadan dolayı oruç açılabilir mi ?
CEVAP : Evet caizdir. 
SORU  : Bununla beraber yolcu veya hasta bulunmayan bir kimse, böyle bir zorlamaya rağmen ramazan orucunu bozmaz da zulmen öldürülürse ne olur ?
CEVAP : Günahkar olmaz, daha büyük bir sevab kazanır ve dindeki sağlamlığını göstermiş olur.
SORU  : Yolcu veya hasta olan kimse, bu zorlamaya rağmen orucunu açmaz da öldürülecek olursa ne olur ? 
CEVAP : Günaha girmiş olur.
SORU  : Neden ?
CEVAP :  Çünkü bunlar için aslında oruçlarını açma izni dinde vardır.
SORU  : Bu ruhsattan zorlanma halinde yararlanmamak doğru olurmu 
CEVAP : Hayır

5) Şiddetli açlık ve susuzluk: 
SORU  : Oruçlu bir kimse açlıktan veya susuzluktan dolayı helak olmasından korkarsa, ne yapabilir ?
CEVAP : Orucunu sonra kaza etmek şartı ile bozabilir.
SORU  : Aklına bir noksanlık gelmesinden bir tecrübeye ve belirtiye veya müslüman bir doktorun haberine dayanarak korkarsa ne yapabilir ? 
CEVAP : Orucunu sonra kaza etmek şartı ile bozabilir.

6) Gebelik, süt annelik:
SORU  :   Ramazanda gebe bulunan, ya kendisinin veya başkasının çocuğuna süt veren bir kadın, kendisine veya çocuğa bir zarar gelmesinden korkarsa, orucunu bozabilir mi ?
CEVAP : Evet
SORU  : Sonra onu ne yapması lazım  
CEVAP : Kaza eder. 
SORU  : Bunun için şartlar nelerdir ?
CEVAP : 
-Süt analığı gerçekleşmiş olmalıdır, 
-Çocuğa süt verecek kendisinden başka bir kimse bulunmamalıdır. Bulunduğu halde çocuk memesini emmemelidir.

7) Hayz ve Nifas Hali:
SORU  :  Bir kadın Ramazanda gündüzün adet görmeğe başlarsa orucu bozulmuş olur mu ?
CEVAP : Evet
SORU  : Bir kadın Ramazanda gündüzün çocuk doğurursa, orucu bozulmuş olur mu ?
CEVAP : Evet
SORU  : Bu haldeyken adet günlerinde ve lohusalık müddetinde oruç tutabilir mi ?
CEVAP : Hayır caiz değildir.
SORU  : Bir kadın adet günü sanarak orucunu bozduğu halde, o gün adet görmemiş olursa, kendisine keffaret de gerekir mi ? 
CEVAP : Evet  Tercih edilen görüş budur.
Ramazanda adet gören bir kadın geceleyin adet kesilip temizlenecek olsa bakılır:
SORU  : Eğer adet günleri tam on gün ise, ne yapar ?
CEVAP : Ertesi gün ramazan orucuna başlar
SORU  : On günden az ise, adeti kesildikten sonra imsak vaktine kadar yıkanmasına yetecek kadar fazla bir zaman kalmışsa, yine oruca başlayabilir mi ?
CEVAP : Evet
SORU  :   Bu kadar bir vakit bulunmaz ise, yıkanması arkasından hemen imsak zamanı olursa, o gün oruca başlayabilir mi ?
CEVAP : Hayır
SORU  : Neden ?
CEVAP : Çünkü böyle on günden noksan adet görenler hakkında yıkanma müddeti de adet vaktinden sayılır.



8) Ziyafet:
SORU  :  Ziyafet vermek veya bir ziyafete çağrılmak, nafile oruçları bozmak hususunda bir özür sayılabilir mi ?
CEVAP : Evet
SORU  : Sonradan kaza edebileceğine güvenen kimse, vereceği veya çağrıldığı bir ziyafetten dolayı, nafile olarak tutmuş olduğu orucunu bozabilir mi ?
CEVAP : Evet
SORU  : Bozmasını gerektiren sebep nedir ?
CEVAP : Çünkü orucuna devam ettiği takdirde, bir müslüman kardeşini gücendirmiş olabilir.
SORU  : Bir görüşe göre, nafile oruç ziyafet için zevalden önce açılabilirse de, zevalden sonra açılır mı ?
CEVAP : Artık açılamaz.
SORU  :Eğer ana ve babanın haklarına riayetsizliği gerektiren bir hal olursa, o zaman bu oruç bozulabilir mi ?
CEVAP : Evet
SORU  :    Ziyafet, farz ve vacib oruçlar için bir özür olabilir mi ?
CEVAP : Hayır
   
9) Talaka (boşamaya) Yemin:
SORU  : Nafile veya kaza orucuna başlamış olan bir kimseye orucunu bozması için bir şahıs kendi hanımının boş olmasına yemin etse, orucunu bozmazsa karısının boş olacağını söylese, bu oruçlunun o yemin eden adamı zarardan ve eziyetten kurtarması için orucunu açması ne olur ?
CEVAP : Mendub 
SORU  : Bazı alimlere göre, daha istiva zamanı olmamış ise nedir ?
CEVAP : Bu mendubdur (iyidir), değilse mendub olmaz.
SORU  : Yemin eden  kimse oruçlunun babası ise mendub olur mu ?
CEVAP : Evet
  
10) Yaş büyüklüğü:
SORU  : Kendisine şeyh-i fani denilen çok yaşlı ve güçsüz bir kimse oruç tutmayabilir mi ?
CEVAP : Evet
SORU  : Şeyh-i fani, o ihtiyar kimsedir ki, ölünceye kadar vücuduna zafiyet gelir ve tekrar kuvvet bulmadan ölür. Böyle bir kimse için her ramazan gününün orucuna karşılık ne yapmak gerekir ?
CEVAP : Bir fidye vermek gerekir ?
SORU  :  Bu fidye Ramazanın başında verilebileceği gibi, sonra da verilebilir mi ?
CEVAP :  Evet
SORU  : Birçok fakire verilebileceği gibi, bir fakire de verilebilir mi ?
CEVAP : Evet
SORU  : Bunun için otuz günün fidyesi, ibahe (yemek yedirmek) sureti ile de ödenebilir mi ?
CEVAP : Evet
SORU  : Her günün orucuna bedel fakire sabah-akşam doyacak kadar yemek yedirilmesi yeterli olur mu ?
CEVAP : Evet

161-
SORU  :  Sağlığında üzerine borç kalan fidyeleri ödemeyen kimsenin, malı varsa, bunların ödenmesini vasiyet etmesi gerekir mi ?
CEVAP : Evet
SORU  :  Eğer geriye bıraktığı mal, fidye borçlarını karşılamayacak derecede ise ne yapılır ?
CEVAP : "devir" yapılır
SORU  : ölü hakkında bağış yapmak isteyenin koyduğu para yetmiyorsa ne yapılır ?
CEVAP : "devir" yapılır
SORU  : Buna ne denilir ?
CEVAP :  "İskat-ı Savm" ("İskat-ı Salât" bölümüne bakılsın.)

162-
SORU  : Kendisini şeyh-i fani sanıp fidye vermiş olan kimse, sonradan oruç tutmaya güç kazansa, fidyenin hükmü kalır mı ?
CEVAP : Hayır
SORU  : Ne yapması gerekir ?
CEVAP : Oruç tutması ve geçmiş günleri kaza etmesi gerekir.

163-
SORU  : Yolcu, hasta hayz ve lohusa halinde bulunanların kendilerini oruçlu gibi göstermeleri gerekir mi ?
CEVAP : Hayır
SORU  : Yolcu ile hasta aşikare yiyebilirler mi ?
CEVAP : Evet
SORU  : Kendilerini yolcu veya hasta tanımayan insanlara karşı açıkta yemeleri uygun mudur ?
CEVAP : Hayır
Suçlanmadan kurtulmak ve din kardeşlerine saygı göstermek için meydanda yememelidir. 
Haiz ve lohusa için de, gizli yiyip içmek edebe daha uygundur.

164- 
SORU  : Oruç tutması gerekmeyen bir kimse, ramazan günleri içinde oruç tutmasını gerektiren bir hal ile karşılaşırsa, günün geri kalanında ne yapması uygundur ?
CEVAP : Oruç tutması (yeyip içmemesi)
SORU  : İmsak vaktinden sonra temizlenen haiz veya lohusa bir kadın, ne yapalıdır ?
CEVAP : O günün akşamına kadar imsak etmelidir.
SORU  : Bir yolcu oruçlu olarak sabahlayıp da ondan sonra beldesine dönse ne yapmalıdır ?
CEVAP : Artık o günün akşamına kadar imsak etmelidir. İftar etmesi çirkindir.
SORU  : Başka bir beldeye girip ikamet etse ne yapmalıdır ?
CEVAP : Artık o günün akşamına kadar imsak etmelidir. İftar etmesi çirkindir.
SORU  : Oruçlu olmadığı halde imsak vaktinden sonra ikametgahına dönse ne yapmalıdır ?
CEVAP : Artık o günün akşamına kadar imsak etmelidir. İftar etmesi çirkindir.
SORU  : İmsak vaktinden sonra sağlığa kavuşan bir hasta, aklını kaybettikten sonra kendine gelen bir mecnun, buluğa eren çocuk, İslamı kabul etmekle ihtida eden kimse ve herhangi bir sebeble orucu bozulan için gerekli olan nedir ? 
CEVAP : Günün geri kalan kısmını oruçlu gibi geçirmektir
SORU  :  Din terbiyesi bunu gösterir. Hatta böyle davranmak, sahih olan görüşe göre nedir ?
CEVAP : Vacibdir.
SORU  :  Diğer bir görüşe göre nedir ?
CEVAP : Müstahabdır.
SORU  : Büluğa eren çocuk ile ihtida eden (İslamı kabul eden) şahsa, o günün orucunu ayrıca kaza etmek gerekir mi?
CEVAP : Hayır
SORU  : Neden ?
CEVAP : Çünkü bunlar imsak vaktinde mükellef bulunmamışlardır. 
SORU  : Diğerlerine ise, kaza etmek gerekir mi ?
CEVAP : Evet

165-
SORU  : Bir yolcu için güçlük yoksa, ramazan orucunu tutması nedir ?
CEVAP : Daha faziletlidir.
SORU  : Güçlük çekilecekse veya arkadaşları oruçsuz olup yiyecekleri aralarında müşterek ise, iftar etmesi nedir ?
CEVAP : Daha faziletlidir.

166-
SORU  : Nafakasını (geçimini) kazanmaya muhtaç olan bir işçi veya sanatkar, bu işle uğraştığı takdirde, orucunu bozmasını mubah kılacak bir hastalığa uğrayacağını bilecek olsa, daha hasta olmadan iftar etmesi helal olur mu ?
CEVAP : Hayır